Escolma de fraseoloxismos en galego sobre o tempo meteorolóxico
⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎
CALOR
afogar de calor
asarse coma un carneiro ao espeto
derreterse as pedras
Significado: Ir moita calor; quentar moito o sol; queimar.
—Ponteareas éche o que ten: de inverno morres de frío e no verán afogas de calor.
—A verdade é que nos asamos coma un carneiro ao espeto, pero temos o río cerca para refrescarnos.
—Aí falaches. Non hai mellor remedio nos días en que ata as pedras se derreten.
mornear ao sol coma un gato
Significado: Aproveitar os raios e a calor do sol.
—A min o que me presta, cando saen as primeiras raiolas, é mornear ao sol coma un gato.
⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎
CHOVER POUCO
chover tanto coma a mexeira dun gato
chover tanto coma a mexeira dun can
—Non quedes na casa, que esta non é auga. Se chove tanto coma a mexeira dun can!
CHOVER MOITO
caer chuzos (de punta)
chover a chuzos
chover a caldeiros
Significado: Chover abundante e intensamente, con forza e moito seguido, arroiar, diluviar:
—Miña nai! Ímonos abrigar, que caen chuzos de punta!
—Este tempo non hai quen o entenda. Chove a caldeiros e nós sen paraugas.
MOLLARSE
pórse coma un pito
Significado: Enchouparse, mollarse moito.
—E vas saír así, sen paraugas…? Vaste poñer coma un pito!
—Tranquilo, que de min escapa ata a chuvia.
⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎
SARABIAR
caer pedras coma puños
Significado: Cae sarabia, pedras, de grandes dimensións
—Quen o diría? Nós tan tranquiliños e de repente empezan a caer pedras coma puños.
NEVAR
caer farrapos
—Na nosa vila case nunca neva, pero acórdome dun día que caían farrapos grandes coma pexegos.
⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎
FRÍO
bater dente con dente
ter carne de galiña
vai un frío que non paran nin os cans atados!
Significado: Sentir moito frío, tremer co frío.
—Marchou o sol, nós de manga curta, empezou a enfriar e non parabamos de bater dente con dente.
—A min púxoseme a carne de galiña.
—Ía un frío que non paraban nin os cans atados!
⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎
VENTO
zoar o vento coma un lobo
Significado: Ir moito vento, con moito ruído.
Non puiden pegar ollo en toda a noite. Zoaba o vento coma un lobo. Metía medo!
⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎
ESCAMPAR
abrir unha raiola
levantar o tempo
Significado: Deixar de chover, verse o sol.
—Despois de tanta chuvia parece que quere levantar o tempo.
—Si. Aproveitemos que abriu unha raiola para xogar un partidiño.
⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎ ⚫︎
REFRÁNS
◼︎ A mal tempo, boa cara
Perante as dificultades meteorolóxicas hai que ter boa disposición. Que chova na túa festa de aniversario é triste pero xa se sabe que a mal tempo, boa cara.
◼︎ Tempo e fartura, logo se muda
O tempo, como a vida e a súa fortuna, poden mudar e alterarse de maneira imprevista e sorprendente: Vou levar un xersei e un paraugas, que se cadra aínda arrefría e se pon a chover. Como di o refrán: tempo e fartura, logo se muda.
◼︎ A todo porquiño lle chega o seu San Martiño
A altura do San Martiño (11 de novembro), os días fríos, pero con sol, son propicios para celebrar magostos e facer a matanza do porco. Este refrán tamén se aplica a unha persoa que despois de facer un mal ten o seu castigo no momento da morte.
◼︎ Ceo morado, chan mollado.
◼︎ Norte escuro, vendaval seguro.
◼︎ Inverno chuvioso, verán caloroso.
◼︎ Arco da vella anoitecendo, bo tempo amencendo.
◼︎ Ceo mellado, tres días mollado.